Aby lepiej zrozumieć na czym polega opieka paliatywna, warto przybliżyć dział medycyny z którego się wywodzi czyli medycyny paliatywnej. Jest to zarówno nauka medyczna, jak i specjalność lekarska koncentrująca się nad opieką nad pacjentami w ostatnim stadium nieuleczalnej choroby. Wbrew oczekiwaniom, nie pomoże ona w przywróceniu choremu zdrowia, może jedynie przynieść ulgę i poprawić jakość życia. Specjaliści z zakresu medycyny paliatywnej pomagają w złagodzeniu objawów choroby, udzielają wsparcia psychicznego zarówno choremu jak i jego najbliższym.
1. Główne cele opieki paliatywnej
Zadania jakie wyznacza ten dział medycyny, wymaga szczególnych kwalifikacji, doświadczenia zarówno medycznego jak i pozamedycznego. Najważniejszą rolę odgrywają na tym polu wykwalifikowane pielęgniarki, które sprawują codzienną opiekę nad pacjentami, psychiatrzy którzy otaczają chorych wsparciem dodając im otuchy w tych ciężkich chwilach, fizjoterapeuci którzy dbają o komfort fizyczny oraz lekarze nadzorujący i kontrolujący stan pacjenta. Nie mniej ważną rolę pełnią tu również wolontariusze którzy chcą nieść pomoc w ciężkich chwilach zarówno pacjentowi, jak i jego rodzinie
2. Zakres działania opieki paliatywnej
Podstawowym celem i założeniem takiej opieki jest zwiększenie komfortu pacjenta poprzez działania mające na celu:
- uśmierzenie lub maksymalne zminimalizowanie bólu,
- higiena osobista i pielęgnacja ust,
- częste kąpiele, natłuszczanie ciała, masaże,
- zapewnienie spokoju i wygody chorego poprzez zminimalizowanie hałasu czy zadbanie o odpowiednie światło lub wygodną pozycję,
- wnikliwą obserwację i właściwe odczytanie potrzeb pacjenta,
- leczenie odleżyn,
- wsparcie duchowe,
- wspieranie i dodawanie otuchy rodzinie i najbliższym.
3. Opieka paliatywna w miejscu zamieszkania chorego
Jeżeli stan chorego uniemożliwia przetransportowanie go do danej placówki, istnieje opcja sprawowania takiej opieki u niego w domu. Obejmuje ona wsparcie psychiatryczne, psychologiczne, socjalne jak również daje dostęp do wypożyczalni specjalistycznych sprzętów medycznych.
W przypadku kiedy chory lub jego rodzina nie dysponują odpowiednimi środkami finansowymi na pokrycie takiej opieki, mogą oni liczyć na wsparcie Narodowego Funduszu Zdrowia który finansuje opiekę dla osób z zaawansowanymi, niekwalifikowanymi do leczenia chorobami nowotworowymi jak również szeregu innych przewlekłych schorzeniach, które postępują i zagrażają życiu.
Po złożeniu odpowiednich dokumentów i spełnieniu wymaganych kryteriów, do chorego kierowana jest wyspecjalizowana pielęgniarka która składa wizytę dwa razy w tygodniu, a lekarz przynajmniej dwa razy w miesiącu. W przypadku pogarszającego się stanu zdrowia i realnym zagrożeniu życia, wizyty odbywają się częściej w zależności od potrzeb pacjenta.
4. Przygotowanie pacjenta do leczenia paliatywnego
W pierwszej kolejności należy ustalić jaki jest stan chorego poprzez przeprowadzenie szczegółowego wywiadu medycznego. Dotyczy on nie tylko poznania historii choroby ale również historii jego cierpienia. Aby móc skutecznie pomóc choremu, należy dokładnie poznać:
- co przeżywa chory i jaka jest skala bólu,
- stopień występowania poszczególnych dolegliwości,
- stopień upośledzenia sprawności fizycznej,
- ocena stanu psychicznego jak sytuacji ogólnej uwzględniającą problemy socjalne, duchowe czy też egzystencjalne,
- zapoznanie się z ogólną sytuacją rodzinną, z tym co przeżywają najbliżsi, jak dana sytuacja wpływa na ich życie, stan psychiczny i finansowy.
Kolejnym krokiem jest dokładne przebadanie pacjenta pod kątem:
- stanu świadomości,
- stanu błon śluzowych i jamy ustnej,
- zmian na skórze,
- stanu odżywienia,
- obrzęków,
- objawów zakrzepicy żylnej i zespołu żyły głównej,
- układu krążenia i oddychania,
- zbadanie perystaltyki jelit oraz układu moczowego,
- badanie neurologiczne,
- w razie konieczności wykonywany jest również szereg badań dodatkowych.
Po tym etapie następuje ustalenie planu leczenia i opieki paliatywnej który zatwierdza chory lub jego najbliżsi.
5. Pobyt w hospicjum
Hospicjum zapewnia miejsce dla osób ciężko i nieuleczalnie chorych, aby zapewnić im profesjonalną opiekę. Przyjmuje pacjentów którym potrzebne są odpowiednie warunki, dostęp do specjalistycznych sprzętów których nie mogą mieć w domu, stały nadzór. Mogą tu liczyć na całodobową opiekę, wsparcie oraz pomoc udzieloną w każdej chwili. Osobom w zaawansowanym stadium choroby udzielana jest natychmiastowa pomoc, w sytuacji zagrażającej życiu. Oprócz fachowej pomocy medycznej, zespół pracowniczy zapewnia również komfort psychiczny poprzez rozmowy z pacjentami, dodawanie otuchy, gdy istnieje taka możliwość zabieranie chorego na świeże powietrze itp.
W tym miejscu zapewnia się ludziom godne traktowanie oraz fachowe leczenie. Dzięki temu chory otrzymuje jakże potrzebne wsparcie medyczne oraz duchowe, a jego rodzina może odetchnąć pełną piersią ponieważ mogą mieć pewność że ich bliski jest w dobrych rękach i dostarczane jest mu wszystko, co dla niego najlepsze.
